کد مطلب:124743 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:179
چالشگری معاویه
ایجاد همگرایی و شكل گرفتن تشكل همسو در یك جامعه، لزوما به این معنا نخواهد بود كه جریان های اجتماعی چالشگر در آن جامعه شكل نخواهد گرفت. بلكه جامعه همواره جریان های اجتماعی متضاد در درون خود می پروراند. همواره در برابر جریان های اجتماعی حق طلب، جریان چالشگر شكل داشته است و این یك سنت اجتماعی پایدار است.
قرآن كه در زمینه های گوناگون اجتماعی دیدگاه های منطبق با واقعیت ها ارائه می نماید، در شناسایی امت بنی اسرائیل دو جریان
[ صفحه 128]
متضاد را شفاف می سازد. یك جریان اجتماعی كه ازمتن قوم بنی اسرائیل جوشیده و از رهبری حق مانند موسی علیه السلام هواداری می نماید. دیگر جریان اجتماعی كه آن هم از متن همان قومیت جوشش گرفته، لیكن چالشگر جریان اول می باشد.
قرآن ضمن شفاف نمودن موضع هر دو جریان فرجام آنان را روشن می نماید كه فرجام جریان اول پیروزی و رستگاری است. و فرجام جریان دوم بد عاقبتی و گرفتاری است: و تمت كلمات ربك الحسنی علی بنی اسرائیل بما صبروا. [1] «وعده نیك پروردگارت به لحاظ پایداری بنی اسرائیل در راه حق شكل گرفت.» در مورد گروه دوم از همان ملیت می فرماید از آنان(بنی اسرائیل) انتقام گرفتیم و آنان رادر دریا غرق نمودیم: فانتقمنا منهم و اغرقناهم فی الیم. [2] .
در زمان امام مجتبی علیه السلام نیز این سنت الهی در دورن جامعه شكل گرفته است. جریان های متضاد اجتماعی پدیدار گشته اند. بر این اساس پدیدار شدن تشكل همسو و حمایت بی دریغ آن از امام مجتبی علیه السلام لزوما به این معنا نخواهد بود كه جریان های چالشگر شكل نگرفته باشند، و فردی چون معاویه آرام گرفته و از جریان های چالشگر بهره وری ننماید. بلكه پدیدار شدن این توان مندی، معاویه را در صدد چاره جویی در مقابله نمودن با این تشكل و در اندیشه شكستن صلابت آن خواهد افكند، كه چگونه توسعه آن را مهار و با چه طرفندی این توان مندی را آسیب رساند.
معاویه فردی است كه در فرصت سازی و حیله گری دست توان مندی دارد. و اینك دراین اندیشه است كه با جاری ساختن
[ صفحه 129]
جریان های اجتماعی و با بهره گیری از بافت اجتماعی و نیروهای نفوذی جامعه، این صلابت را با شكست مواجه سازد. وی اینك تمام توان خود را به كار می گیرد تا راه كارهای این فرایند را فراهم آورد و نیك امیدوار است كه همان گونه كه صلابت یاران علی علیه السلام وتشكل همسو را در صفین آسیب رساند! اینك نیز از مشابه همان نیرنگ ها بهره گرفته در برابر این اقتدار مقاومت نماید. به همین جهت با آگاهی از ساختار اجتماعی و با حمایت و امداد رسانی گرایش های چالشگر تلاش می نماید تا ساختار اجتماعی را به سوی خویش گردش دهد.
و عمده محوری كه به آن امید دوخته است، و در این عرصه می تواند معاویه را یاری رساند، جریانهای اجتماعی چالشگر تشكل همسو می باشد كه در متن جامع عراق شكل گرفته اند. زمان امام مجتبی متصل به دوران امام علی علیه السلام است و طبیعی است جریان های اجتماعی مخالف كه در زمان امام علی شكل گرفته و یا تداوم یافته بودند، اكنون نیز فرصت پدیداری خواهند داشت.
از این سو احزاب چالشگری كه در آن زمان پدیدار شده و بر همگرایی و تشكل همسو آسیب رسانیده بود و از شكوفا شدن اقتدار آن جلوگیری نموده بودند، اینك نیز توان بهره گیری ازتوان مندی های خویش را دارد. و شاید بتوان گفت قدری زمینه بهتری هم نسبت به آن زمان در جهت پدیدار ساختن چالشگری فراهم آمده است. بر همین اساس معاویه به این جریان های چالشگر نگر افكنده و آنان را در مقابله با تشكل همسوی اهل بیت یاری می رساند.
قرآن كه در زمینه های گوناگون اجتماعی دیدگاه های منطبق با واقعیت ها ارائه می نماید، در شناسایی امت بنی اسرائیل دو جریان
[ صفحه 128]
متضاد را شفاف می سازد. یك جریان اجتماعی كه ازمتن قوم بنی اسرائیل جوشیده و از رهبری حق مانند موسی علیه السلام هواداری می نماید. دیگر جریان اجتماعی كه آن هم از متن همان قومیت جوشش گرفته، لیكن چالشگر جریان اول می باشد.
قرآن ضمن شفاف نمودن موضع هر دو جریان فرجام آنان را روشن می نماید كه فرجام جریان اول پیروزی و رستگاری است. و فرجام جریان دوم بد عاقبتی و گرفتاری است: و تمت كلمات ربك الحسنی علی بنی اسرائیل بما صبروا. [1] «وعده نیك پروردگارت به لحاظ پایداری بنی اسرائیل در راه حق شكل گرفت.» در مورد گروه دوم از همان ملیت می فرماید از آنان(بنی اسرائیل) انتقام گرفتیم و آنان رادر دریا غرق نمودیم: فانتقمنا منهم و اغرقناهم فی الیم. [2] .
در زمان امام مجتبی علیه السلام نیز این سنت الهی در دورن جامعه شكل گرفته است. جریان های متضاد اجتماعی پدیدار گشته اند. بر این اساس پدیدار شدن تشكل همسو و حمایت بی دریغ آن از امام مجتبی علیه السلام لزوما به این معنا نخواهد بود كه جریان های چالشگر شكل نگرفته باشند، و فردی چون معاویه آرام گرفته و از جریان های چالشگر بهره وری ننماید. بلكه پدیدار شدن این توان مندی، معاویه را در صدد چاره جویی در مقابله نمودن با این تشكل و در اندیشه شكستن صلابت آن خواهد افكند، كه چگونه توسعه آن را مهار و با چه طرفندی این توان مندی را آسیب رساند.
معاویه فردی است كه در فرصت سازی و حیله گری دست توان مندی دارد. و اینك دراین اندیشه است كه با جاری ساختن
[ صفحه 129]
جریان های اجتماعی و با بهره گیری از بافت اجتماعی و نیروهای نفوذی جامعه، این صلابت را با شكست مواجه سازد. وی اینك تمام توان خود را به كار می گیرد تا راه كارهای این فرایند را فراهم آورد و نیك امیدوار است كه همان گونه كه صلابت یاران علی علیه السلام وتشكل همسو را در صفین آسیب رساند! اینك نیز از مشابه همان نیرنگ ها بهره گرفته در برابر این اقتدار مقاومت نماید. به همین جهت با آگاهی از ساختار اجتماعی و با حمایت و امداد رسانی گرایش های چالشگر تلاش می نماید تا ساختار اجتماعی را به سوی خویش گردش دهد.
و عمده محوری كه به آن امید دوخته است، و در این عرصه می تواند معاویه را یاری رساند، جریانهای اجتماعی چالشگر تشكل همسو می باشد كه در متن جامع عراق شكل گرفته اند. زمان امام مجتبی متصل به دوران امام علی علیه السلام است و طبیعی است جریان های اجتماعی مخالف كه در زمان امام علی شكل گرفته و یا تداوم یافته بودند، اكنون نیز فرصت پدیداری خواهند داشت.
از این سو احزاب چالشگری كه در آن زمان پدیدار شده و بر همگرایی و تشكل همسو آسیب رسانیده بود و از شكوفا شدن اقتدار آن جلوگیری نموده بودند، اینك نیز توان بهره گیری ازتوان مندی های خویش را دارد. و شاید بتوان گفت قدری زمینه بهتری هم نسبت به آن زمان در جهت پدیدار ساختن چالشگری فراهم آمده است. بر همین اساس معاویه به این جریان های چالشگر نگر افكنده و آنان را در مقابله با تشكل همسوی اهل بیت یاری می رساند.
[1] اعراف 137.
[2] همان ص 136.